کتاب سر الصلاة یا معراج السالکین و صلاة العارفین تالیف عارف بالله حضرت آیت‌الله حاج سید روح الله خمینی قدس سره رهبر کبیر و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. مؤلف بزرگوار در نسخه دست نویس، نام کتاب را معراج السالکین و صلاة العارفین نهاده است ولی این کتاب به سر الصلاة شهرت پیدا کرده است به لحاظ آنکه موضوع این کتاب اسرار و رازهای نماز می‌باشد.

موضوع اصلی این کتاب تبیین اسرار نماز یا سلوک روحانی و معراج ایمانی عرفانی است. و مؤلف به لحاظ جامعیت در فنون و علوم اسلامی ، سعی نموده است مهم‌ترین رازهای این عروج ایمانی را از مقدمات نماز تا مقارنات و مناسبات آن با انطباق بر اصول و امهات مسائل عرفانی و برهانی و قرآنی بیان کند، و از عهده آن به خوبی برآمده است. در مقدمه کتاب در این زمینه می‌فرماید: «... ارادت خالص کردم که برخی از مقامات روحیه اولیاء عظام را در این سلوک روحانی و معراج ایمانی عرفانی به رشته ی تحریر درآورم.»

ابتدا مقامات و مدارج انسان را با توجه به تقسیمات چندگانه ی عالم بیان می‌کند، سپس اسفار چهارگانه سیر و سلوک سالکان الی الله را روشن می‌سازد، پس از آن به موضوع اصلی کتاب می‌پردازد که سر نماز و حضور قلب می‌باشد. پس آنگاه به بیان اسرار مقدمات نماز می‌پردازد، که عبارتند از طهارت ، ستر عورت ، مکان نمازگزار ، اوقات نماز و توجه به کعبه و بعد از آن به تبیین اسرار نماز و مقارنات و مناسبات آن می‌پردازد که عبارتند از اذان و اقامه ، قیام ، نیت ، تکبیرات افتتاحیه و دست بلند کردن، قرائت ، استعاذه ، تفسیر حمد و سوره توحید ، رکوع ، سجود ، تشهد و سلام . تاریخ شروع تالیف بخوبی روشن نیست ولی تاریخ پایان تالیف را مؤلف در آخر کتاب چنین نگاشته است: «تمام شد به ید مؤلف فقیر در ۲۱ شهر ربیع الثانی ۱۳۵۸ ه ق» که مطابق با ۱۹ خرداد ۱۳۱۸ ه ش می‌باشد.
این کتاب یکی دیگر از آثار قلمی و میراث عرفانی حضرت امام خمینی قدس سره است، که چون گوهری شاهوار و دری گران بها نزد سالکان الی الله و واصلان به بارگاه قدس اله، می‌درخشد و گوی سبقت را در این میدان نیز از همگنان معاصر و گذشته ربوده است. صدق و درستی این ادعا بر کسی که با این گونه کتاب‌ها چون اسرار الصلاة شهید ثانی و اسرار العبادات و حقیقة الصلاة قاضی سعید قمی ، انس و الفتی داشته باشد، بخوبی روشن خواهد بود، زیرا مؤلف بزرگوار در جای جای این کتاب با نقل مطالبی از این کتب، آنها را مورد نقد قرار می‌دهد و نواقص و کاستی‌های آنها را جبران می‌نماید. به عنوان مثال درباره ی اسرار الصلاة شهید ثانی می‌فرماید: «حتی آنکه شیخ شهید ثانی قدس الله نفسه در کتاب اسرار الصلاة می‌فرمایند: از برای شخص ضعیف که فکرش به اندک چیزی که چشمش می‌بیند یا گوشش می‌شنود متفرق می‌شود، علاج آن است که چشم‌های خود را ببندد یا در خانه ی تاریکی نماز بخواند... انتهی کلامه زید فی علو مقامه. البته این که فرمودند بهتر آن است که در بیت مظلم نماز کند در غیر فرایض یومیه است، که در جماعت مسلمین خواندن از سنن مؤکده است.»

به محض این که گفتار شهید ثانی را از کتاب اسرار الصلاة او نقل می‌کند، فورا ابهامی را که در عبارت ایشان است که موجب کج فهمی و انحراف خواننده می‌گردد، با توضیح روشن می‌سازد.